تفاوت بین Verification و Validation در تست نرم افزار

راستی آزمایی (Verification) و اعتبار سنجی (Validation) دو اصطلاح رایج در تست نرم افزار هستند. اگرچه ممکن است شبیه به هم به نظر برسند، اما این دو مفهوم متمایز با اهداف متفاوتی هستند. درک تفاوت بین راستی آزمایی (Verification) و اعتبار سنجی (Validation) برای اطمینان از کیفیت و موفقیت هر پروژه نرم افزاری بسیار مهم است.

در این مقاله، تفاوت‌های بین راستی آزمایی (Verification) و اعتبار سنجی (Validation) در تست نرم‌افزار، اهمیت آن‌ها، و نحوه استفاده از آن‌ها را در فرآیند توسعه نرم‌افزار بررسی خواهیم کرد.

راستی آزمایی (Verification) چیست؟

راستی آزمایی فرآیند ارزیابی یک سیستم یا جزء است تا مشخص شود که آیا محصولات یک مرحله توسعه معین، شرایط تعیین شده در ابتدای آن مرحله را برآورده می کنند یا خیر. به عبارت دیگر، راستی آزمایی بررسی می کند که آیا نرم افزار مطابق با مشخصات و الزامات طراحی شده ساخته شده است یا خیر. این یک فرآیند ایستا است که شامل بررسی اسناد، کد و سایر مصنوعات بدون اجرای واقعی نرم افزار است.

راستی آزمایی (Verification) به دنبال پاسخ به این سوال است: “آیا ما محصول را درست می سازیم؟”

برخی از فعالیت های رایج راستی آزمایی عبارتند از:

• بازبینی کد (Code Reviews): بررسی کد منبع برای شناسایی خطاها، نقض استانداردهای کدنویسی و سایر مشکلات.
• بازبینی مستندات (Document Reviews): بررسی اسناد مانند مشخصات نیازمندی ها، اسناد طراحی و موارد آزمون برای اطمینان از صحت، کامل بودن و سازگاری آنها.
• بازبینی ها (Walkthroughs): جلساتی که در آن توسعه دهندگان، آزمایش کنندگان و سایر ذینفعان کد یا اسناد را بررسی می کنند تا اشکالات را پیدا کنند.
• بازرسی ها (Inspections): بررسی های رسمی تر و ساختاریافته تر از کد یا اسناد با استفاده از چک لیست ها و معیارهای از پیش تعریف شده.

اعتبار سنجی (Validation) چیست؟

اعتبار سنجی (Validation) فرآیند ارزیابی یک سیستم یا جزء در طول یا در پایان فرآیند توسعه است تا مشخص شود که آیا الزامات مشخص شده را برآورده می کند یا خیر. به عبارت دیگر، اعتبار سنجی بررسی می کند که آیا نرم افزار نیازهای کاربر و موارد استفاده مورد نظر را برآورده می کند یا خیر. این یک فرآیند پویا است که شامل اجرای واقعی نرم افزار و آزمایش آن در برابر سناریوهای مختلف است.

اعتبار سنجی (Validation) به دنبال پاسخ به این سوال است: “آیا ما محصول درست را می سازیم؟”

برخی از فعالیت های رایج اعتبار سنجی عبارتند از:

• تست واحد (Unit Testing): آزمایش اجزای جداگانه نرم افزار برای اطمینان از عملکرد صحیح آنها.
• تست یکپارچه سازی (Integration Testing): آزمایش نحوه تعامل اجزای مختلف نرم افزار با یکدیگر.
• تست سیستم (System Testing): آزمایش کل سیستم به عنوان یک کل برای اطمینان از عملکرد صحیح آن.
• تست پذیرش کاربر (User Acceptance Testing – UAT): آزمایش نرم افزار توسط کاربران نهایی برای اطمینان از اینکه نیازهای آنها را برآورده می کند.

تفاوت های کلیدی بین راستی آزمایی و اعتبار سنجی

راستی آزمایی و اعتبار سنجی هر دو برای اطمینان از کیفیت و موفقیت یک پروژه نرم افزاری ضروری هستند. راستی آزمایی به شناسایی و رفع اشکالات در مراحل اولیه توسعه کمک می کند، در حالی که اعتبار سنجی اطمینان می دهد که نرم افزار نهایی نیازهای کاربران را برآورده می کند.

با ترکیب راستی آزمایی و اعتبار سنجی، تیم های توسعه نرم افزار می توانند:

• ریسک شکست پروژه را کاهش دهند.
• کیفیت کلی نرم افزار را بهبود بخشند.
• هزینه های توسعه را کاهش دهند.
• رضایت مشتری را افزایش دهند.

نحوه استفاده از راستی آزمایی و اعتبار سنجی در فرآیند توسعه نرم افزار

راستی آزمایی و اعتبار سنجی باید در سراسر فرآیند توسعه نرم افزار، از جمع آوری نیازمندی ها تا استقرار، ادغام شوند. در اینجا چند نکته برای استفاده موثر از راستی آزمایی و اعتبار سنجی آورده شده است:

• از همان ابتدا شروع کنید: راستی آزمایی و اعتبار سنجی را در مراحل اولیه فرآیند توسعه، مانند جمع آوری نیازمندی ها و طراحی، بگنجانید.
• از انواع مختلف تست استفاده کنید: از ترکیبی از تکنیک های راستی آزمایی و اعتبار سنجی، مانند بازبینی کد، تست واحد و تست پذیرش کاربر، استفاده کنید.
• به طور منظم تست کنید: تست را به طور منظم در طول فرآیند توسعه انجام دهید، نه فقط در پایان.
• از ابزارهای مناسب استفاده کنید: از ابزارهای تست خودکار و مدیریت تست برای بهبود کارایی و اثربخشی فرآیند تست استفاده کنید.
• نتایج را مستند کنید: نتایج تمام فعالیت های راستی آزمایی و اعتبار سنجی را مستند کنید تا بتوانید پیشرفت را پیگیری کنید و مشکلات را شناسایی کنید.

سوالات متداول (FAQs)

آیا راستی آزمایی و اعتبار سنجی یکسان هستند؟

• خیر، راستی آزمایی و اعتبار سنجی دو مفهوم متمایز در تست نرم افزار هستند. راستی آزمایی بررسی می کند که آیا نرم افزار مطابق با مشخصات ساخته شده است، در حالی که اعتبار سنجی بررسی می کند که آیا نرم افزار نیازهای کاربر را برآورده می کند.

کدام یک مهم تر است، راستی آزمایی یا اعتبار سنجی؟

• هر دو راستی آزمایی و اعتبار سنجی برای اطمینان از کیفیت نرم افزار مهم هستند. راستی آزمایی به شناسایی زودهنگام اشکالات کمک می کند، در حالی که اعتبار سنجی اطمینان می دهد که نرم افزار نیازهای کاربر را برآورده می کند.

چه زمانی باید راستی آزمایی و اعتبار سنجی انجام شود؟

• راستی آزمایی و اعتبار سنجی باید در سراسر فرآیند توسعه نرم افزار انجام شود، از جمع آوری نیازمندی ها تا استقرار.

چه کسانی مسئول راستی آزمایی و اعتبار سنجی هستند؟

• مسئولیت راستی آزمایی و اعتبار سنجی بین تمام اعضای تیم توسعه نرم افزار، از جمله توسعه دهندگان، آزمایش کنندگان و تحلیلگران کسب و کار، مشترک است.

آیا می توان راستی آزمایی را بدون اعتبار سنجی انجام داد؟

• بله، می توان راستی آزمایی را بدون اعتبار سنجی انجام داد. با این حال، انجام اعتبار سنجی بدون راستی آزمایی توصیه نمی شود. زیرا ممکن است نرم افزاری بسازید که به درستی کار کند (راستی آزمایی شده باشد) اما نیازهای کاربر را برآورده نکند. ۶.

آیا تست جعبه سیاه (Black Box Testing) همان اعتبار سنجی است؟

• تست جعبه سیاه می تواند بخشی از فرآیند اعتبار سنجی باشد، اما این دو یکسان نیستند. تست جعبه سیاه بر روی ورودی ها و خروجی های نرم افزار تمرکز دارد، بدون اینکه به ساختار داخلی آن توجه کند. اعتبار سنجی فرآیند گسترده تری است که شامل انواع مختلف تست، از جمله تست جعبه سیاه، برای اطمینان از برآورده شدن نیازهای کاربر است.

آیا تست جعبه سفید (White Box Testing) همان راستی آزمایی است؟

• تست جعبه سفید می تواند بخشی از فرآیند راستی آزمایی باشد، اما این دو یکسان نیستند. تست جعبه سفید بر روی ساختار داخلی نرم افزار تمرکز دارد. راستی آزمایی فرآیند گسترده تری است که شامل انواع مختلف فعالیت ها، از جمله تست جعبه سفید، برای اطمینان از ساخت صحیح نرم افزار است.

نتیجه

راستی آزمایی ( Verification ) و اعتبار سنجی ( Validation ) دو جنبه حیاتی از تست نرم افزار هستند که به اطمینان از کیفیت و موفقیت یک پروژه نرم افزاری کمک می کنند. با درک تفاوت بین این دو مفهوم و استفاده موثر از آنها در فرآیند توسعه، تیم های نرم افزاری می توانند محصولاتی با کیفیت بالا تولید کنند که نیازهای کاربران را برآورده می کند.